Chen Qiufan – Waste tide

Releasedate: 2013
Gekocht: Scheltema, Rokin 9, 1012 KK Amsterdam
Ook Chen Qiufan bevestigd dat Chinese schrijvers toenemend het scifi-genre domineren. Net zoals zijn landgenoten Ken Liu (vertaler van deze titel) en Liu Cixin is zijn werk zeer bepalend voor de definitie van scifi. Zijn invloed op het genre is zijn originele blend van actuele thema’s, cultuur en toekomst-speculatie. Een ander terugkerend thema zijn abrupt veranderende leefomstandigheden, vaak door klimaatverandering. Zo vormen de klimaatcrisis en de Chinese cultuur het decor en speelt zijn toekomstspeculatie een prominente rol in Waste tide.

Waste tide speelt zich af op Silicon Isle, een fictieve versie van het dorp waar Chen zelf opgroeide. Zijn dorp staat in 2013 bekend als de grootste stortplaats voor elektronisch vuilnis. In Waste tide wordt het economisch klimaat geregeerd door bendes die de handel in e-waste willen beheersen, investeerders die de industrie willen overnemen en de inwoners en werkers die lijden onder de zware vervuiling.

Het verhaal draait om Mimi, een jonge werkster in de laagste klasse van de e-waste industrie op het eiland. Ooit met beloftes van een beter leven gelokt, verwerkt zij nu de uitzichtloos groeiende berg e-waste met duizenden anderen. Het sorteren en demonteren van apparatuur en bionische ledematen is zwaar en gevaarlijk.

Haar leefklimaat wordt plotseling stormachtig in vele opzichten. Er raast een ongekend grote typhoon over het eiland terwijl de spanning tussen de clans, investeerders en eco-activisten op een botsing afstevend.

Er legt een containerschip aan, ogenschijnlijk met nog een lading e-waste. Bionische lichaamsprotheses blijken echter besmet met een virus dat afkomstig van een geheim project in de tweede wereldoorlog. (Project Waste Tide) Bij een ernstig ongeluk raakt Mimi geinfecteerd en ontwikkelt als gevolg een alwetend bewustzijn. Ze transformeert in een machtig wapen (Mecha-Mimi) dat gebruikt wordt in de losgebarste strijdt over ongelijkheid, tussen de werkers, de bendes en de activisten.

Chen Qiufan schrijft gedreven. Het verhaal leest alsof het zijn verhaal is. Dit is niet vreemd omdat veel elementen van het verhaal ook geinspireerd zijn door zijn eigen cultuur en afkomst. Het verhaal heeft een groots, fantastisch en origineel karakter, soms zo fantastisch dat het moeilijk is om je er een voorstelling van te maken.

De vertelling kent extreme plotwendingen en is alles behalve voorspelbaar. Chen schrijft zeker niet naar de verwachtingen van de lezer toe, nooit is er sprake van clichés. Hij schrijft zich soms in moeilijke wendingen waarvan je je afvraagt hoe het verhaal hier nog uitkomt. Dit wekt fascinatie waardoor je blijft lezen en steeds komt het weer goed. Chen is een ster in vertellingen met high stakes. Hij weet hoge belangen te scheppen waardoor het verhaal ook grote pay-offs kent. Sommige plotwendingen kunnen op de lezer zelfs overkomen als genadeloos.

Zijn beschrijving van de epische eind-strijdt tussen de conflicterende partijen is ongekend meeslepend en gedetailieerd. In tegenstelling tot eerdere fantastische ontwikkelingen is dit gevecht goed te volgen. Gaaf zoals je als lezer ongemerkt juicht en meegeniet met de payback van de eerst zo onschuldige Mimi.

Score
Deus ex-machina	3 (Laag = goed)
Worldbuilding	3
Personages	5
Oordeel	3,5

Kortom
Een grimmig, meeslepend origineel scifi verhaal waarin massaproductie, klimaatverandering en de samensmelting van mens en machine een hoofdrol spelen, met een vleugje spiritualiteit en Chinese cultuur.

Plusjes
+ Chen Qiufan beschrijft alle betrokken partijen (clans, investeerders, werkers, activisten, etc.) driedimentionaal en daarmee geloofwaardig. Hij weet allen een geloofwaardig karakter en drijfveer te geven.

+ Hij brengt de zintuigelijke beleving van bovennatuurlijke ervaringen duidelijk en invoelbaar onder woorden.

Minnetjes
– Spiritualiteit krijgt in het verhaal een bijrol. De zweverigheid zorgt voor een groot contrast met het sterke wetenschappelijke aspect en doet af aan de geloofwaardigheid.

– Chen Qiufan lijkt soms teveel te willen vertellen waardoor er ruis ontstaat in het verhaal. De vertelling zou duidelijker zijn als hij wat zou schiften in wat hij wilt vertellen.